به‌منظور مکان‌یابی QTL‌های اصلی و اپیستاتیک و اثر متقابل آن‌ها با محیط برای صفات فنولوژیک، 148 اینبرد لاین نوترکیب گندم همراه با والدین‘YecoraRojo’ و ‘No. 49در دو ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب و مهاباد در شرایط نرمال و تنش کم‌آبی انتهای فصل طی دو سال زراعی 1393 و 1394 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نقشه پیوستگی مورد استفاده شامل 177 نشانگر ریز ماهواره و 51 نشانگر رتروترانسپوزون بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی از لحاظ کلیه صفات اندازه‌گیری شده اختلاف معنی‌دار وجود داشت. تجزیه QTL بر اساس روش مکان‌یابی فاصله‌ای مرکب نشان داد در شرایط نرمال رطوبتی دو QTL، دو اثر متقابل QTL  محیط، 14 اثر اپیستازی QTL× QTL و 10 اثر متقابل × QTL محیط مشاهده شد. دامنه توجیه تغییرات فنوتیپی برای QTLها در محدوده 6/2 برای طول دوره پر شدن دانه تا 14/7 درصد برای روز تا رسیدگی متغیر بود. در شرایط تنش کم‌آبی 6 QTL، دو اثر متقابلQTL × محیط، 9 اپیستازی QTL× QTL و 2 اثر QTL× QTL در محیط مکان‌یابی شد که دامنه تبیین تغییرات فنوتیپی برای QTL‌های افزایشی در بین 46/4 تا 44/12 درصد به‌ترتیب برای طول دوره پرشدن دانه و روز تا سنبله‌دهی قرار داشت. هم‌چنین، برای روز تا سنبله‌دهی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک QTL‌هایی بر روی کروموزوم‌های 2A، 3A، 5A و 2B مکان‌یابی شدند که با ژن‌های مرتبط با بهاره‌سازی (VRN) و ژن‌های حساسیت به دوره نوری (Ppd) در گندم روی کروموزوم‌های مشابهی قرار داشتند.

In order to Mapping main and epistatic effects and environmental interactions of QTLs for Phenological traits in normal and water deficit conditions in wheat, a recombinant inbred lines population, comprising 148 lines derived from a cross between two winter wheat cultivars, ‘YecoraRojo’ and ‘No. 49’, was evaluated in two location in Miandoab and Mahabad during 2014-2016. A linkage map including 177 microsatellites and 51 retrotransposons markers. Analysis of variance results showed that there was a significant difference between genotypes for all studied traits. QTL analysis based on composite interval mapping (CIM) showed in normal moisture conditions 2 QTL, 2 QTL × environments interactions, 14 additive × additive epistasis effects and 10 QTL × QTL× environment effects were significant. Phenotypic variance explained by main QTL varied from 2.6% to 7.14% for grain filling period and days to heading. In water deficit condition, 6 QTLs, 2 QTL × environments interactions,9 additive × additive inactions and 2 QTL × QTL × environment interactions effects were found, The highest and lowest explained phenotypic variation belonged to photosynthetic for grain filling period and days to heading with R2 value of 4.46 and 12.44 respectively. Also for days to heading and days to physiological maturity QTLs was detected on chromosomes 2A, 3A, 5A and 2B which coincided with Vernalization-related genes (VRN) and genes sensitive to photoperiod (Ppd) chromosomes in wheat.