AU - سکینه شفاالدین, TI - PT - JOURNAL ARTICLE TA - MGJ JN - MGJ VO - 2 VI - 2 IP - 2 4099 - http://mg.genetics.ir/article-1-1287-fa.html 4100 - http://mg.genetics.ir/article-1-1287-fa.pdf SO - MGJ 2 AB  - جمع آوری و نگهداری ذخایر توارثی گیاه در سراسر دنیا دارای اهمیت بسزایی است. جمع آوری منابع ژنتیکی گیاهان مختلف به ویژه گیاهان وحشی و علفی یکی از وظایف اساسی بانک های ژن می باشد که با اهداف گوناگون انجام می شود. یکی از اهداف عمده جمع آوری ها بررسی تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم می باشد. تنوع مهمترین و اساسی ترین عامل در جمع آوری منابع ژنتیکی به منظور حفاظت طولانی مدت و بهره برداری آن در برنامه های تحقیقاتی و پایه و اساس به نژادی و توسعه کشاورزی است. مهمترین وظیفه جمع آوری کنندگان شناخت ساختار ژنتیکی مواد گیاهی مورد نظر و تعریف مناسب راهبرد جمع آوری برای یک گونه و منطقه می باشد. راهبرد جمع آوری گیاهان بر اساس چهار عامل: 1) نمونه گیری از حدود 50 جمعیت در یک منطقه جغرافیایی، 2) نمونه گیری از حدود 50 گیاه در هر جمعیت، 3) نمونه گیری تصادفی در هر منطقه برداشت، 4) نمونه گیری کافی از بذور و یا مواد رویشی هر بوته گیاهی می باشد. برای جمع آوری، مواد ژنتیکی با هدف بررسی تنوع ژنتیکی و حفاظت طولانی مدت در بانک های ژن تهیه می شوند. لازم است مواد جمع آوری شده از جمعیت گونه و خزانه ژنی متنوع باشد. در برنامه های جمع آوری اولویت با گونه و جمعیت های در حال فرسایش ژنتیکی می باشد، جمع آوری کننده باید از چگونگی گشیدن و گرده افشانی گیاه آگاهی کامل داشته باشد. عوامل مهم در برنامه ریزی جمع آوری در گیاهان وحشی و خانواده های خویشاوند گیاهان زراعی و علفی عبارتست از: الف - مناسب ترین زمان برای جمع آوری، ب - منطقه مورد جمع آوری دارای تنوع اقلیمی مناسب باشد. پ - در منطقه تعداد هر چه بیشتر انواع گیاهان مختلف و نمونه های متنوع از هر گیاه موجود باشد. ت - رعایت استانداردهای لازم برای محل برداشت، فواصل محل برداشت، تعداد گیاه، تعداد بذر در هر نمونه، شناسایی نمونه ها و ثبت اطلاعات شناسنامه ای آن ضروری است. تنوع ژنتیکی در توده های بومی یک منطقه خاص نیز از ضروریات برنامه جمع آوری است. تنوع ژنتیکی در توده های بومی یک منطقه خاص نیز از ضروریات برنامه جمع آوری است. هر چه مزارع دورافتاده تر باشند امکان وجود تنوع در آنها بیشتر است. اگر شرایط آب و هوایی منطقه یکسان و ارتفاع از سطح دریا یکنواخت باشد فواصل دو مزرعه در حدود 50-20 کیلومتر می باشد. جمع آوری گیاهان بومی تقریبا مشابه مواد وحشی است ولی ممکن است یک مرحله ای و یا دو مرحله ای باشد. جمع آوری دو مرحله ای وقتی ضروری است که جستجو برای ژنوتیپ خاص باشد. در مواردی که گیاهان دارای بذر ریز باشند (مانند شبدر و یونجه) لازم است نمونه های بزرگتری جمع آوری شوند تا تنوع مطلوب بدست آید. به طور کلی لازم است ضمن رعایت نکات علمی در برنامه های جمع آوری منابع ژنتیکی برای دستیابی به تنوع هر چه بیشتر در نمونه که هدف نهایی جمع آوری کننده است حتی الامکان نحوه جمع آوری به گونه ای باشد که سبب فرسایش شدید و انهدام کامل آن به ویژه در مواردی نشود که بذر گیاه در طبیعت کم و محدود است CP - IRAN IN - LG - eng PB - MGJ PG - 0 PT - YR - 2007