TY - JOUR T1 - Effect of TiO2 nanoparticle on cytogenetic and physiological indices of chickpea (Cicer arietinum L.) TT - اثر نانوذره TiO2 بر شاخص‌های سیتوژنتیکی و فیزیولوژیکی نخود (Cicer arietinum L.) JF - MGJ JO - MGJ VL - 15 IS - 1 UR - http://mg.genetics.ir/article-1-109-fa.html Y1 - 2020 SP - 17 EP - 27 KW - TiO2 nanoparticles KW - Chickpea KW - Cytogenetic index KW - Damage index N2 - در این آزمایش شاخص‎های سیتوژنتیکی و پاسخ­های فیزیولوژیکی نخود زراعی ژنوتیپ Sel96th11439 تحت اثر غلظت­های صفر، 5، 25، 50، 100، 150 و 200 میلی­گرم نانوذره در لیتر مطالعه شد. درگیاهان شاهد هیچ‌گونه اختلالات کروموزومی مشاهده نشد و میزان شاخص میتوزی 25 درصد بود. با افزایش غلظت نانوذره، میزان شاخص میتوزی کاهش نشان داد به‌غیر از غلظت 25 میلی‌گرم در لیتر که بیشترین میزان شاخص میتوزی را داشت. پایین‌ترین میزان شاخص میتوزی (14 درصد) در غلظت 200 میلی‌گرم در لیتر به‌دست آمد که در مقایسه با شاهد معنی‌دار بود. اثر نانوذرات TiO2 بر میزان H2O2، ELI، MDA، شاخص میتوز، شاخص انحرافات کروموزومی در سطح یک درصد و شاخص آنافاز در سطح پنج درصد معنی­دار بود در حالی‌که بر روی شاخص‌های متافاز و تلوفاز معنی‌دار نبود. در نمونه‏های شاهد و هم‌چنین تا غلظت 50 میلی‌گرم در لیتر هیچ‌گونه متافاز، آنافاز و تلوفاز بهم ریخته مشاهده نشد در حالی‌که در غلظت 100 میلی‌گرم در لیتر تلوفاز بهم ریخته و در غلظت 150 و 200 میلی‌گرم در لیتر آنافاز، متافاز و تلوفاز بهم ریخته مشاهده شد. تیمار نانوذره در غلظت‌های پایین (5 میلی‌گرم در لیتر) تغییر معنی‌داری در شاخص‎های سیتوژنتیکی و فیزیولوژیکی ایجاد نکرد. غلظت‌های بالاتر از 100 میلی‌گرم در لیتر نانوذره خسارت جدی فیزیولوژیکی و سیتوژنتیکی در گیاه نخود ایجاد کرد به‌طوری که باعث کاهش شاخص میتوز شد. به‌نظر می‌رسد غلظت‌های بالای نانوذره TiO2 به‌علت تولید رادیکال‌های آزاد (ROS) باعث صدمه به اندامک­های سلولی و DNA شده و سبب ایجاد اختلالات کروموزومی می­شود. M3 ER -