دوره 20، شماره 1 - ( 7-1404 )
جلد 20 شماره 1 صفحات 73-59 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rabieyan E, Bihamta M R, Esmaeilzadeh Moghaddam M, Mohammadi V, Alipour H, Mokarian K. Molecular and morphological evaluation of the quality traits of bread wheat genotypes under normal irrigation and rain-fed conditions. MGj 2025; 20 (1) : 6
URL: http://mg.genetics.ir/article-1-1864-fa.html
URL: http://mg.genetics.ir/article-1-1864-fa.html
ربیعیان احسان، بی همتا محمدرضا، اسماعیل‌زاده مقدم محسن، محمدی ولی‌اله، علی پور هادی، مکاریان کبری. ارزیابی مولکولی و مورفولوژیکی صفات کیفی ژنوتیپهای گندم نان در شرایط آبیاری نرمال و دیم. فصلنامه علمی ژنتیک نوین. 1404; 20 (1) :59-73
احسان ربیعیان 
، محمدرضا بی همتا* ، محسن اسماعیل‌زاده مقدم ، ولی‌اله محمدی ، هادی علی پور ، کبری مکاریان
، محمدرضا بی همتا* ، محسن اسماعیل‌زاده مقدم ، ولی‌اله محمدی ، هادی علی پور ، کبری مکاریان
دانشگاه تهران
چکیده: (201 مشاهده)
سختی دانه، فعالیت پلی فنل اکسیداز (PPO) و نشاسته از مهم ترین عواملی هستند که کیفیت مصرف نهایی دانه گندم نان را تعیین میکنند. سختی دانه توسط ژنهای پوریندولین (Pina-D1 و Pinb-D1) واقع در کروموزوم‌های 5D، محتوای آمیلوز توسط ژنهای مومی Wx-A1، Wx-B1 و Wx-D1 که روی کروموزوم‌های 7A، 4A و 7D و فعالیت PPO به توسط ژنهای Ppo-A1 و Ppo-D1 که روی کروموزوم‌های 2A و 2D قرار دارند، کنترل میشوند. به همین منظور ارزیابی تنوع مولکولی صفات کیفی ژنوتیپهای گندم با استفاده از نشانگرهای PinA-D1، PPO18، PPO16، PPO29، Waxy-A1 و Waxy-B1 و به منظور ارزیابی مورفولوژیکی، تعداد 298 ژنوتیپ ( 208 توده بومی و 90 رقم) در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار، در دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398 در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی (دیم) در مزرعۀ تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران-کرج کشت شدند. در پایان آزمایش صفات کیفی دانه شامل میزان پروتئین، حجم رسوب زلنی، سختی دانه، رطوبت بذر و جذب آب با دستگاه NIR و صفات طول بذر، عرض بذر، ضخامت بذر، گردی بذر و سه شاخص رنگی L، a و b با استفاده از عکسبرداری دیجیتال محاسبه شدند. بر اساس نتایج تنوع بالایی بین ارقام و تودههای بومی گندم نان بر اساس نشانگرهای سختی دانه، فعالیت پلی فنل اکسیداز و نشاسته وجود داشت که این تنوع در تودههای بومی بیشتر از ارقام بود. بر اساس نتایج مولکولی و مورفولوژیکی، ژنوتیپهای 625263، 624941 و 625661 در شزایط آبیاری نرمال و دیم دارای بیشترین میزان پروتئین دانه، سختی دانه و رنگ بذر روشن بودند که دارای باند (آلل) برای نشانگرهای Waxy-A1 (ژنوتیپ 624941 و 625661)، Waxy-B1 (هر سه ژنوتیپ)، PPO29 (ژنوتیپ 625263 و 625661) و PinA-D1 (هر سه ژنوتیپ) بودند. یافته‌های ما بیشتر حاکی از اهمیت استفاده از این توده‌ها برای بهبود کیفیت دانه در برنامه‌های اصلاحی است.
سختی دانه، فعالیت پلی فنل اکسیداز (PPO) و نشاسته از مهم ترین عواملی هستند که کیفیت مصرف نهایی دانه گندم نان را تعیین میکنند. سختی دانه توسط ژنهای پوریندولین (Pina-D1 و Pinb-D1) واقع در کروموزوم‌های 5D، محتوای آمیلوز توسط ژنهای مومی Wx-A1، Wx-B1 و Wx-D1 که روی کروموزوم‌های 7A، 4A و 7D و فعالیت PPO به توسط ژنهای Ppo-A1 و Ppo-D1 که روی کروموزوم‌های 2A و 2D قرار دارند، کنترل میشوند. به همین منظور ارزیابی تنوع مولکولی صفات کیفی ژنوتیپهای گندم با استفاده از نشانگرهای PinA-D1، PPO18، PPO16، PPO29، Waxy-A1 و Waxy-B1 و به منظور ارزیابی مورفولوژیکی، تعداد 298 ژنوتیپ ( 208 توده بومی و 90 رقم) در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار، در دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398 در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی (دیم) در مزرعۀ تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران-کرج کشت شدند. در پایان آزمایش صفات کیفی دانه شامل میزان پروتئین، حجم رسوب زلنی، سختی دانه، رطوبت بذر و جذب آب با دستگاه NIR و صفات طول بذر، عرض بذر، ضخامت بذر، گردی بذر و سه شاخص رنگی L، a و b با استفاده از عکسبرداری دیجیتال محاسبه شدند. بر اساس نتایج تنوع بالایی بین ارقام و تودههای بومی گندم نان بر اساس نشانگرهای سختی دانه، فعالیت پلی فنل اکسیداز و نشاسته وجود داشت که این تنوع در تودههای بومی بیشتر از ارقام بود. بر اساس نتایج مولکولی و مورفولوژیکی، ژنوتیپهای 625263، 624941 و 625661 در شزایط آبیاری نرمال و دیم دارای بیشترین میزان پروتئین دانه، سختی دانه و رنگ بذر روشن بودند که دارای باند (آلل) برای نشانگرهای Waxy-A1 (ژنوتیپ 624941 و 625661)، Waxy-B1 (هر سه ژنوتیپ)، PPO29 (ژنوتیپ 625263 و 625661) و PinA-D1 (هر سه ژنوتیپ) بودند. یافته‌های ما بیشتر حاکی از اهمیت استفاده از این توده‌ها برای بهبود کیفیت دانه در برنامه‌های اصلاحی است.
سختی دانه، فعالیت پلی فنل اکسیداز (PPO) و نشاسته از مهم ترین عواملی هستند که کیفیت مصرف نهایی دانه گندم نان را تعیین میکنند. سختی دانه توسط ژنهای پوریندولین (Pina-D1 و Pinb-D1) واقع در کروموزوم‌های 5D، محتوای آمیلوز توسط ژنهای مومی Wx-A1، Wx-B1 و Wx-D1 که روی کروموزوم‌های 7A، 4A و 7D و فعالیت PPO به توسط ژنهای Ppo-A1 و Ppo-D1 که روی کروموزوم‌های 2A و 2D قرار دارند، کنترل میشوند. به همین منظور ارزیابی تنوع مولکولی صفات کیفی ژنوتیپهای گندم با استفاده از نشانگرهای PinA-D1، PPO18، PPO16، PPO29، Waxy-A1 و Waxy-B1 و به منظور ارزیابی مورفولوژیکی، تعداد 298 ژنوتیپ ( 208 توده بومی و 90 رقم) در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار، در دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398 در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی (دیم) در مزرعۀ تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران-کرج کشت شدند. در پایان آزمایش صفات کیفی دانه شامل میزان پروتئین، حجم رسوب زلنی، سختی دانه، رطوبت بذر و جذب آب با دستگاه NIR و صفات طول بذر، عرض بذر، ضخامت بذر، گردی بذر و سه شاخص رنگی L، a و b با استفاده از عکسبرداری دیجیتال محاسبه شدند. بر اساس نتایج تنوع بالایی بین ارقام و تودههای بومی گندم نان بر اساس نشانگرهای سختی دانه، فعالیت پلی فنل اکسیداز و نشاسته وجود داشت که این تنوع در تودههای بومی بیشتر از ارقام بود. بر اساس نتایج مولکولی و مورفولوژیکی، ژنوتیپهای 625263، 624941 و 625661 در شزایط آبیاری نرمال و دیم دارای بیشترین میزان پروتئین دانه، سختی دانه و رنگ بذر روشن بودند که دارای باند (آلل) برای نشانگرهای Waxy-A1 (ژنوتیپ 624941 و 625661)، Waxy-B1 (هر سه ژنوتیپ)، PPO29 (ژنوتیپ 625263 و 625661) و PinA-D1 (هر سه ژنوتیپ) بودند. یافته‌های ما بیشتر حاکی از اهمیت استفاده از این توده‌ها برای بهبود کیفیت دانه در برنامه‌های اصلاحی است.
شماره‌ی مقاله: 6
نوع مطالعه: پژوهشی کامل |
موضوع مقاله:
ژنتیک گیاهی
دریافت: 1403/3/28 | پذیرش: 1403/4/30 | انتشار: 1404/7/15
دریافت: 1403/3/28 | پذیرش: 1403/4/30 | انتشار: 1404/7/15
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
